هر فردی ممکن است در زندگی دچار تنش‌های عصبی چون استرس شود. در این میان میزان اثرات منفی استرس در زنان بیشتر از مردان نمود پیدا می‌‌کند. به‌طور‌کلی، زنان به دلیل ماهیت روحی لطیف، نسبت به برخی مسائل و چالش‌ها ممکن است، بیشتر در معرض تنش‌های عصبی چون استرس باشند. در این مقاله قصد داریم با عوامل ایجاد استرس در زنان و روش‌های درمانی آن‌ها آشنا شویم.
چه عواملی باعث ایجاد استرس در زنان جوان می‌شود
زندگی فردی و اجتماعی همواره با مسائلی همراه است که در ایجاد اضطراب در زنان نقش عمده‌ای خواهند داشت. این موضوع در مورد زنان جوان و نوجوان که در زمان بلوغ عاطفی به سر می‌برند کمی پررنگ‌تر خواهد بود. در مجموع می‌توانیم عوامل فیزیکی، محیطی و اجتماعی استرس زا در زنان جوان را در موارد زیر خلاصه کنیم:
- مسائل عاطفی نسبت به جنس مخالف
- استرس ناشی از آینده (تحصیل، شغل، ازدواج)
- مشکلات خانوادگی
- مسائل مالی
- بیماری
- ترس از دست دادن عزیزان و یا استرس ناشی از احتمال مرگ عزیزان
چرا زنان شاغل بیشتر استرس دارند
یکی از مسائل نسبتا شایع، استرس در زنان شاغل است. طبیعتا، زندگی اجتماعی و داشتن شغل برای هر فردی چه زن و چه مرد از جمله نیاز‌های اساسی به شمار می‌رود. در چند دهه اخیر حضور زنان در فعالیت‌ها اجتماعی و مسئولیت‌های کاری همپای مردان شده است که این موضوع گرچه جنبه‌های مثبت بسیاری دارد، اما نباید جنبه‌های منفی آن‌ها را نیز نادیده گرفت. طبق تحقیقات به عمل آمده، استرس و بیماری‌های قلبی در زنان شاغل بیشتر از زنان خانه‌دار است همچنین زنان شاغل نسبت به مردان شاغل بیشتر دچار استرس و اضطراب‌های روزمره می‌شوند. از جمله دلایلی که باعث می‌شود زنان شاغل استرس بیشتری داشته باشند:
- نابرابری جنسیتی در محیط کار
- عدم احساس امنیت جانی و روحی
- عدم اعتماد به نفس
- کمبود وقت؛ زنان شاغل که همزمان خانه‌دار بوده و فرزند دارند، بیشتر دچار استرس برای رسیدگی به امور زندگی و شغلی خواهند شد.
- استرس ناشی از بهینه کاری
- ترس از اخراج شدن
- روابط ضعیف با همکاران
- ضرب‌الاجل‌های غیر منطقی در محیط کار
چرا بارداری باعث استرس زنان می‌شود
استرس در زنان باردار می‌تواند تا حدودی طبیعی باشد. تجربه مادر شدن و داشتن یک تجربه متفاوت دیگر به نام بارداری از جمله عواملی است که می‌تواند، باعث استرس مادران باردار شود. اما اگر اضطراب و استرس به صورت مزمن شده به طوری که زندگی مادر باردار را مختل کند، این نوع استرس در بارداری هم بر مادر و هم برای جنین خطر زا تلقی می‌شود. در این صورت مشورت با پزشک و دریافت درمان‌های موثر توصیه خواهد شد. به‌طور‌کلی، عوامل زیادی به غیر از تجربه مادر شدن، می‌توانند باعث استرس در زنان باردار شوند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوبم:
- بارداری ناخواسته و بدون برنامه ریزی شده.
- تغییرات هورمونی که با تغییرات خلق و خو و ابجاد تنش‌های عصبی چون استرس همراه می‌شود.
- استرس ناشی از سقط به خصوص اگر مادر باردار تجربه سقط جنین در گذشته نیز داشته باشد.
- استرس ناشی از سلامت جنین.
- ترس از دست دادن اندام ایده‌آل.
- ترس از زایمان.
چرا یائسگی باعث استرس زنان می‌شود
زنانی که در دوران یائسگی به سر می‌برند، دچار کمبود هورمون استروژن می‌شوند که این موضوع مشکلات جسمی و روحی فراوانی برای آن‌ها به همراه خواهد داشت. تغییر خلق و خو، از دست دان قدرت باروری، عملکرد نامنظم قاعدگی یا قطع کامل دوره‌های آن، از جمله آن‌ها هستند. با نظر به تغییرات جسمی و روحی که در زنان یائسه ایجاد می‌شود، می‌توان گفت هر کدام از آن‌ها می‌توانند یکی از عوامل استرس‌زا در زنان یائسه باشند. به عنوان مثال، از دست دادن قدرت باروری مهم‌ترین عوارض یائسگی است که باعث ایجاد استرس در زنان به خصوص زنان جوانی که دچار یائسگی زودرس شده‌اند، می‌شود.
همچنین اختلال در قاعدگی و تغییرات سطح هورمون‌های زنانه، باعث ایجاد تغییرات در خلق و خو شده که طبیعتا اثرات منفی چون ایجاد استرس با محرک‌های هرچند پیش پا افتاده خواهد داشت. به‌طور‌کلی، روحیه زنان در دوران یائسگی تضعیف شده که زمینه برای ایجاد استرس و اضطراب مزمن در آن‌ها بیشتر خواهد شد.
روش‌های درمان استرس زنان
برای درمان استرس در زنان می‌توان روش‌های متعددی را در پیش گرفت که تاثیر مطلوب در کنترل و به نوعی پیشگیری از این نوع عارضه روانی خواهند داشت.
ورزش کنید
ورزش‌های هوآزی چون مدیتیشن، یوگا، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی تاثیر مطلوب در کنترل استرس دارند. ورزش کردن باعث می‌شود، هورمون‌های شادی چون اندروفین بیشتری در بدن ترشح شود که این موضوع در داشتن احساس بهتر به شما کمک خواهد کرد. از طرفی ورزش کردن موجب سلامت هر چه بیشتر قلب و عروق شده که به نوعی عوارض استرس روی قلب را نیز کاهش می‌دهد. تحرک بدنی همچنین منجر به وزن و اندام ایده‌آل شده و حس اعتماد به نفس را بیشتر کرده که در کاهش استرس‌های ناشی از عدم اعتماد به نفس نقش موثر خواهد داشت. تنظیم سطح هورمون‌های زنانه نیز از دیگر فواید ورزش کردن در زنان است که به طور غیر مستقیم در کاهش استرس آن‌ها موثر است.
رژیم غذایی مناسب داشته باشید
کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند در سیستم عصبی بدن اختلال ایجاد کرده که زمینه برای ایجاد استرس در زنان را فراهم می‌‌کنند. سعی کنید مواد غذایی حاوی انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند را در رژیم غذایی خود بگنجانید. میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار حتما باید در برنامه غذایی روزانه شما وجود داشته باشند. مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های ناسالم و مضر چون فست‌فود‌ها، تنقلات حاوی نگهدارنده، خوراکی‌های قندی، نوشیدنی‌های کافئین دار و قند دار را کاهش دهید.
شکلات تلخ بخورید
به جای مصرف مواد قندی با درصد شکر بالا، شکلات تلخ را جایگزین آن‌ها کنید. شکلات تلخ می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش داده و نوعی احساس شادی و نشاط بیشتری را در شما ایجاد کند.
مصرف دمنوش‌های آرام‌بخش را فراموش نکنید
برخی از دمنوش‌های گیاهی خاصیت ضد استرس و آرام‌بخش دارند، می‌توانید روزانه یک فنجان از این دمنوش‌ها استفاده کنید. نعناع، بابونه، اسطوخودوس، بهار نارنج، به لیمو، گل سرخ از جمله گیاهان دارویی است که می‌توانید با مصرف دمنوش‌هایی از آن‌ها احساس مطلوب‌تر و بدون استرسی داشته باشید. در نظر بگیرید، در مصرف این دمنوش‌ها و نوشیدنی‌های آرام‌بخش افراطی عمل نکنید چراکه برخی از آن‌ها دارای عوارضی نیز هستند.
آدامس بجوید
طبق تحقیقات به عمل آمده، جویدن آدامس در طول روز می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را تا حد زیادی کاهش دهد. سعی کنید در طول روز و مواقعی که سطح استرستان بالا است، آدامس بجوید. آدامس‌های گیاهی و بدون قند را در ارجحیت قرار دهید.
سبک زندگی سالم داشته باشید
زندگی سالم همواره یک راهکار موثر در کاهش استرس در زنان است. سعی کنید زندگی سالم و به دور از ناهنجاری‌های اجتماعی و فردی داشته باشید. عدم مصرف سیگار، دخانیات و الکل یک روش موش در کاهش استرس و داشتن زندگی سالم و پر نشاط است. از طرفی شما می‌توانید با داشتن برخی از تعاملات اجتماعی و بشر دوستانه احساس بهتر و در نتیجه استرس کمتری داشته باشید. از جمله کارهایی که می‌توانند باعث کاهش استرس در زنان شوند:
- ارتباط با دوستان
- شرکت در کارهای داوطلبانه بشر دوستانه
- افزایش حس شوخ‌طبعی
- کتاب خواندن
- گوش دادن به موسقی بی‌کلام
- نوشتن افکار روی کاغذ
به اندازه کافی بخوابید
خواب کافی یک روش موثر برای کاهش استرس در زنان است. گرچه استرس یکی از دلایل بی خوابی است اما داشتن یک برنانه نامنظم از خواب می‌تواند در طول روز شما را مضطرب‌تر کند. سعی کنید یک برنامه متعادل و منظم برای خواب داشته باشید که میزان نیاز بدن شما به خواب را که حدود ۷ تا ۸ ساعت است را تامین کند. از طرفی خواب ناکافی در عدم تعادل هورمون‌های زنانه نقش بالایی دارد که در نهایت موجب بهم ریختگی قاعدگی و حتی کاهش قدرت باروری می‌شود. با توجه به این موضوع عدم تعادل هورمون‌ها تاثیر ویژه‌ای در افزایش تنش‌های عصبی مانند استرس و اضطراب‌های مزمن در زنان نیز خواهد داشت.
مطالعه کنید: چگونه خوب بخوابیم؟!
دارو درمانی
روانپزشکان در جهت درمان اضطراب و استرس مزمن که با افسردگی همراه شده است، ممکن است مصرف دارو را یک شیوه درمانی بدانند. در این صورت یک یا چند نوع داروی ضد افسردگی برایتان تجویز خواهد شد.
به یاد داشته باشید، داروهای ضد افسردگی ممکن است تنها استرس را پنهان کنند و به نوعی در پاک کردن صورت مسئله کارایی داشته باشند. همچنین داروهای ضد استرس و ضد افسردگی عوارضی به دنبال داشته که از جمله آن‌ها افزایش وزن و کاهش میل جنسی است.
مطالعه کنید: راه‌های کاهش استرس
جمع‌بندی
همان طور که اشاره شده است، زنان نسبت به مردان بیشتر دچار مشکلات روحی چون استرس، اضطراب و افسردگی می‌شوند که می‌تواند دلایل محیطی، بیولوژیکی و اجتماعی داشته و طبیعتا تاثیر منفی در سلامت کلی روحی و جسمی آن‌ها خواهد داشت. با این حال روش‌های متنوعی برای کنترل و درمان استرس در زنان وجود دارد، تحرک بدنی، تغذیه مناسب و در نهایت سبک زندگی سالم و دوری از محیط‌های پرتنش و پر‌استرس از جمله این راه‌های درمانی است.
